Hükümet tüketicileri, KIBTEK’i ve kamu maliyesini gözeterek elektrik tarifelerinde yeni bir düzenlemeye gitmiştir. Petrol piyasasındaki dalgalanmalara bağlı olarak üretim maliyetlerinde yaşanan dönemsel düşüş her üç tarafın da yararına olacak şekilde tarifelere yansıtılmıştır. Üç taraftan biri lehine popülizm yapılması halinde diğer taraflar açısından oluşacak olumsuzluklar orta ve uzun vadede telafisi zor sonuçlar doğurabileceğinden, bu denklemi doğru okumak gerekir.
- Tüketicinin kullandığı tarifelerde, üretim maliyetinin altına düşmeyecek şekilde indirimlere gidilmiştir. Düşük tüketim düzeyindeki tarifeler sosyal devlet anlayışıyla geçmişten beri üretim maliyetleri düzeyinde veya üretim maliyetlerinin altında tutulduğundan bu düzeyde sınırlı bir indirime gidilebilmiştir. Yüksek tüketim düzeyindeki tarifelerde ise üretim maliyetinin üzerindeki tarifeler daha esnek bir yaklaşımla yeniden düzenlenebilmiştir.
- KIBTEK’in üretim maliyetlerinin altında tahsilat yapmak durumunda kalmayacağı bir düzenleme söz konusudur. Kurumun UBP hükümetleri döneminde artan borçlarının döndürülmesi ve UBP hükümetleri döneminde duraksayan teknik yatırımların yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan kaynak ve ödeme planları ile ilgili kamuoyunun yeterli düzeyde bilgi sahibi olamaması bir sorun olarak ortada dururken, söz konusu tarife düzenlemesinin gerek borç ödemeleri gerekse yatırımlara ilişkin KIBTEK’i mevcut durumundan daha kötü bir duruma sokmadığı tespit edilmelidir. Bu çerçevede, maktu ücretlerde herhangi bir düzenlemeye gidilmemiştir.
- Hükümetin turizm ve sanayiye ödediği sübvansiyon miktarı aynı düzeyde tutulurken (kamu maliyesine ek mükellefiyet getirilmezken) kamu kurumlarının kullandığı tarifede uygulanan indirim sınırlı tutulmuş, üretim maliyetinin üzerinde olan tarife, oransal olarak üretim maliyetlerinin daha fazla üzerinde olacak şekilde indirime tabi tutulmuştur. Devlet daireleri tarifesi ile su motorları, ağıl, soğuk zincir tarifesi ve sokak ışıkları tarifesindeki düzenlemeler sayesinde belediyeler de dahil kamu kurumlarının elektrik faturalarında yüzde 15 ile 20 arasında bir indirime gidilmiştir. Sokak ışıkları tarifesindeki indirim üretim maliyetleri düzeyinde tutularak hali hazırda KIBTEK tarafından tahsil edilen sokak aydınlatmaları nedeniyle kurumun zararına üretim yapmaması gözetilmiştir.
Bu düzenlemeden hem tüketici hem KIBTEK hem de Hükümet kazançlı çıkmıştır. Tarifeleri bu yaklaşımla yeniden düzenleyen ve dolayısı ile seçim ortamında dahi popülizmden medet ummayan Hükümet’in takdir edilmesi gerekir.
Orta ve uzun vadede kalıcı indirimlerin yaşanabilmesi için enerji sektörümüz reforma tabi tutulmalıdır.
Yapılan indirimi siyasi mülahazalarla yetersiz bulup eleştirenler de savunanlar da bugün itibarıyla enerji sektöründeki reformları birlikte ele almak ve daha kaliteli, daha ucuz elektrik hizmetleriyle pahalılığın ve üretim maliyetlerinin düşürülmesine ön ayak olmak gibi bir sorumluluk bilinciyle konuyu ele almak durumundadır.
Odaklanmamız gereken üç temel konu vardır:
1) Üretimde fuel-oil’e bağımlılığı azaltmak;
2) İletim ve dağıtımda kayıp ve kaçakları en alt seviyeye çekip tahsilatı etkinleştirmek; ve
3) Enerji sektörünü etkin şekilde yönetebilmek için a) kamuda mevzuat düzenlemelerine gitmek ve kamunun idari kapasitesini artırmak ve b) KIBTEK’in mali, teknik ve idari yönlerden performansını artırmak.
Elektrik tarifelerindeki indirimin “doğru vizyoner yaklaşımla olumlu yönde atılmış bir ilk adım” olması ve bu üç temel konuda daha sağlıklı ve daha kararlı bir süreç yaşanması adına kamuoyunun dikkatinin bu alana çevrilmiş olmasını bir fırsat olarak değerlendirmek yerinde olacaktır. Kalıcı çözümler için hepimize büyük görevler düşmektedir.
Birikim Özgür 