“Geleceği yeniden düşünmek” kitabında 21. yüzyıl okuryazarlığını tanımlayan Alvin Toffler, eğitim alanında sıkça atıfta bulunulan yazarlardan bir tanesi… Toffler, “21. yüzyılın cahili okuyup yazamayanlar değil, aynı zamanda öğrenemeyen, unutamayan ve yeniden öğrenemeyenler olacaktır” derken şunu kastediyordu:
70’lerde ve 80’lerde “iyi öğrenme” üzerine yoğunlaşan bilimsel çalışmalar, 90’larda ve 2000’li yıllarda “ne kadar hızlı ve ne kadar çok öğrenebildiğimize” odaklanmıştı. Günümüzde ise “öğrendiklerimizin ne kadarını unutabildiğimiz” üzerine araştırmalar yapılıyor. Eskiyen bilgilerimizi ve günü geçmiş kuralları aşma becerisi, bugün en çok ihtiyaç duyulan becerilerden bir tanesine dönüştü. Öğretmenlik mesleğinin tanımını da neredeyse bütünüyle ters yüz eden bu yeni durum, kendi bilgilerini yeni nesillere aktarabilen değil bunun ötesine geçip öğrencilerine hızla değişen dünyaya adaptasyon becerilerini kazandırabilen öğretmenler yetiştirmemizi beraberinde getirdi. Toplumlar “öğrenmeyi öğrenmiş” bireyler eliyle küresel rekabet ortamında avantajlı bir konum elde edebildiğinden, varoluş ile eğitim arasında böylesi bir doğrudan ilişkiden bahsetmemiz mümkün…
Alvin Toffler’in 1970’te kaleme aldığı “Gelecek Şoku” adlı kitabı da günümüze ışık tutan ilginç bir kitap. Daha o yıllardan değişimin hızı ve yoğunluğuyla baş etmekte zorlanan insanlara neler olacağını anlatan Toffler, bu insanların geleceğe uyum gösterme ya da gösterememe yollarını değerlendiriyor kitabında. “Bir gezgin ansızın kendini ‘evet’in ‘hayır’ anlamına geldiği, ‘değişmez’ fiyatların pazarlığa açık olduğu, ‘gülme’nin kızgınlık ifade ettiği bir yerde bulursa ne olur?” diye soran Toffler, gelecek şokunu, “insanın kendi toplumunda yaşadığı kültür şoku” olarak niteliyor. Bu durumda, kişi kendi ülkesinde, kendi toplumunda da olsa, kendini birdenbire çok değişik zaman, mekân, sevgi, din, seks kavramları karşısında buluveriyor…
O’na göre, değişim her zaman bir sorun değildir. Ama olumlu değişim bile “çok kısa zamanda çok fazla” olursa gerçek bir sorun haline gelir. Değişimin hızı bazen yönünden daha önemli olabilir ve insana bir “şok” yaşatabilir. Tabii bu durum sadece bir kişi değil, tüm bir toplum için geçerli olduğunda, çok büyük ölçekte bir gelecek şoku yaşanır. Toffler’in 42 yıl önce yazdıkları, bugün çok daha çarpıcı bir biçimde geçerlilik kazandı. Değişim tüm dünyada giderek artan bir ivmeyle sürerken, insanlar ve toplumlar soğuk savaştan bile beter bir küresel sorun olarak nitelendirilen “gelecek şoku” ile baş etmek için yoğun çaba sarf etmekte…
Mevcut yapısıyla eğitim sistemimiz bilgi aktarımı yoluyla öğrenmenin gerçekleşebileceğini öngörüyor. Şimdi yapılması gereken öğrencilerin sadece yeni bilgiler edinmesini değil aynı zamanda mevcut bilgilerini unutabilme ve yeniden öğrenebilme becerileri ile de donatılmasını sağlamak; buna göre yepyeni bir eğitim sistemini ele almaktır… Böylelikle, uzun vadede Kıbrıs Türk halkının dünyada yaşanan değişimlerin öncüsü olabileceği bir döneme girmemiz mümkün olabilecektir. Mevcut insan sermayemizin de özellikle kültürel alanda yaşanacak değişimlerle yaşam boyu öğrenme becerileri ile donatılması ve bilgi çağı değerlerini içselleştirmesi sağlanabilir. Bu da sadece örgün eğitimi değil yaygın eğitimi de kapsayacak şekilde eğitim sistemimizi enine boyuna tartışmaya başlamamızın önemini işaret etmektedir.
Değişimle ilgili en çok beğendiğim sözlerden birisi de “şeyler ne kadar değişirlerse o kadar aynı kalırlar” sözüdür. Kıbrıslı’nın Türkiyeli olması, barış yanlısının çatışmacı bir zihniyete bürünmesi, solcunun sağcı olması değildir burada söz edilen. Barıştır, demokrasidir, insan haklarıdır, hukukun üstünlüğüdür, adalettir, eşitliktir, özgürlüktür, cesarettir, mücadeledir. Öğretmenlerimiz ise geçmişte olduğu gibi bugün de günün gerektirdiği yaklaşımlarla varoluş mücadelemizde öncü rolünü sürdürecek, toplumumuzu geleceğe taşıyacaktır…
27 Şubat 2012, Yenidüzen
Birikim Özgür 